27 februari 1945

Posted by Ehud Neuhaus

Op 27 februari 1945 werden vijf Todeskandidaten uit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans gefusilleerd bij Rozenoord. De fusillade was een reactie op de aanslag van het verzet op Zollsekretär Willy. F.E. Fischer op 17 februari 1945.

Verzet
Op 20 januari 1945 crashte een geallieerd vliegtuig ter hoogte van het Noord-Hollandse dorpje Midwoud. Van de acht inzittenden overleefde slechts één het ongeluk. De Amerikaanse piloot werd door het verzet ondergebracht bij verschillende adressen en uiteindelijk via Amsterdam en Rotterdam naar bevrijd gebied vervoerd. Na inspectie van het wrakstuk ving de bezetter echter geruchten op over een overlevende. Er werd een onderzoek gestart naar het bemanningslid en diegene die hem hadden geholpen bij het onderduiken.

Onder leiding van Fischer en leden van de Zoll- und Schutzpolizei uit Medemblik werden inwoners uit het nabijgelegen dorp Oostwoud verhoord. De ondervragingen gingen er ruw aan toe. Er heerste angst dat de mannelijke inwoners gearresteerd en meegevoerd zouden worden door de bezetter. Mogelijk ter intimidatie, besloten de leden van Knokploeg-Spanbroek een aanslag op Fischer te plegen. Op 17 februari 1945 werd hij ter hoogte van Midwoud onder vuur genomen tijdens een autorit. Fischer overleefde de aanslag.

Fusillade Rozenoord
Als represaille op de aanslag besloot de bezetter vijf Todeskandidaten uit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans te fusilleren op de plaats van aanslag. Vanwege een tekort aan vervoersmiddelen en benzine werden de vijf mannen op 27 februari 1945 gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk.

 

Besterveld, Zeger

Posted by Van Gisteren

Zeeg Besterveld was vanaf juni 1938 als matroos 3e klasse in dienst bij de Koninklijke Marine. Na de capitulatie werd hij per 14 augustus 1940 aangesteld als brandwacht bij de Rijkswerf Willemsoord. In september 1944 sloot hij zich aan bij de Stoottroep Den Helder-Anna Paulowna van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Als lid van deze troep ontving hij wapeninstructies en speciale EHBO-lessen. Hij nam deel aan verscheidene overvallen op zwarthandelaren.

Bij invallen op diverse adressen in de regio waar stoottroepers waren ondergebracht, werd Besterveld op maandagavond 5 februari 1945 gearresteerd bij zijn kwartiergever in Breezand. Slechts vijf dagen voordat zijn enige kind – een dochter – werd geboren. De volgende dag werd hij via Den Helder overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 27 februari 1945 werd Besterveld samen met zijn collega-stoottroepers Leonardus Bosch en Jacobus Roman bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Zeger Besterveld ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Bosch, Leonardus

Posted by Van Gisteren

Leo Bosch was matroos 2e klasse bij de Koninklijke Marine. Na de capitulatie woonde hij bij zijn ouders in Den Helder. Terwijl zijn moeder haar winkel met zuivelproducten beheerde en zijn vader ventte met paard-en-wagen, liep hij met een handkar in een ‘eigen’ wijk.

Regelmatig nam de 1,97 meter lange, atletisch gebouwde en fel anti-Duitse Bosch het op straat op voor mensen die door de bezetter dreigden te worden aangehouden of gearresteerd. Op deze wijze raakte hij in mei 1942 betrokken bij een vechtpartij met Duitse militairen, waarbij hij werd overmeesterd en afgevoerd naar kamp Amersfoort. Enige weken later werd hij op transport gesteld naar Duitsland en tewerkgesteld in een munitiefabriek in Mühlheim a/d Ruhr.

Als gevolg van de in Amersfoort ondergane mishandelingen was Bosch gedeeltelijk verlamd geraakt. Hij was niet meer in staat om te werken en kreeg in november 1942 toestemming naar huis terug te keren. In september 1944 – inmiddels hersteld en weer werkzaam in de ouderlijke melkhandel – sloot hij zich aan bij de Stoottroep Den Helder-Anna Paulowna van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Bosch ontving wapeninstructies, verrichtte koeriersdiensten en volgde EHBO-lessen.

Op 5 februari 1945 werd hij met andere leden van de stoottroep gearresteerd en de volgende dag overgebracht naar Amsterdam. Hier werd hij samen met zijn collega-stoottroepers Zeger Besterveld en Jacobus Roman op 27 februari 1945 bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Leonardus Bosch ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Heijden, Dirk van der

Posted by Van Gisteren

Dirk van der Heijden was werkzaam als plaat-bankbewerker bij de vliegtuigfabriek Fokker. Samen met zijn broer Jakobus was hij actief binnen een Raad van Verzet-groepje dat onder leiding stond van J.H. van der Haas. Op 16 januari 1945 pleegde de groep Van der Haas een overval op een boerderij in de Spaarndammerpolder. De gevolgen van deze overval waren zo ernstig en gecompliceerd dat het na de oorlog onderdeel van de zogenoemde Velser-affaire werd en in het kader van de ‘affaire-Menten’ onderwerp van onderzoek zouden zijn. 

Na de overval bleek dat de RvV-leiding noch het Binnenlandse Strijdkrachten-commando in Haarlem op de hoogte waren geweest van de actie. De BS-commandant in Haarlem besloot dat aan deze stunts van ‘wilde groepjes’ een einde moest komen. Het plan werd gevat om de mannen van de groep Van der Haas voor een klein vergrijp te laten arresteren met behulp van de legale politie en justitie, zonder weten van de Sicherheitspolizei. De mannen zouden in gevangenschap blijven tot aanstaande bevrijding.

Eén en ander kwam in stroomversnelling toen bleek dat de groep Van der Haas op 10 februari niet alleen een gewapende overval op een rijwielhandelaar had gepleegd maar direct daarna ook twee leden van de Feldgendarmerie bij de Jan Grijzenbrug in Haarlem had neergeschoten. Als represaillemaatregel werden twee dagen later ter plaatse acht Todeskandidaten (onder wie de Nederlandse bankier en verzetsman Walraven van Hall) door de Sicherheitspolizei gefusilleerd.

Enkele dagen later werden de broers Van der Heijden, net zoals als de andere leden van de groep gearresteerd. Het plan de aanhouding en het gevangenschap intern te houden faalde. De NSB-korpschef werd op de hoogte gesteld, ook waren er pro-Duitse politiemannen betrokken bij de arrestaties. Het liep uit op een overlevering van de zeven arrestanten aan de Duitsers. Nadat de Sicherheitspolizei in Amsterdam op de hoogte was gesteld, werden de mannen overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans en op een lijst van Todeskandidaten geplaatst.

Op 27 februari 1945 werden de broers Van der Heijden bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

De stoffelijke overschotten van de broers Van der Heijden werden in het crematorium Velsen te Driehuizen verast. De urn met as van Dirk van der Heijden werd in het columbarium-II geplaatst. De asresten van Jakobus van der Heijden zijn in 1956 verstrooid over het IJsselmeer.

Heijden, Jakobus Friedrich van der

Posted by Van Gisteren

Jacobus van der Heijden was constructiemonteur bij een metaalbedrijf en sinds 1943 actief in het verzet. Zo stelde hij zijn woning open als doorgangshuis voor joodse onderduikers die tot dan toe ondergedoken waren geweest in het gebied (o.a. in Velsen) dat op last van de bezetter geëvacueerd diende te worden. Daarnaast assisteerde Van der Heijden in de hongerwinter bij het paard-en-hittewagen distribueren van voedsel op adressen waar (joodse) onderduikers verbleven.

In 1944 was Van der Heijden actief binnen een verzetsgroep waar veel onvrede heerste over het tekort aan voedsel en de slechte leiding. Begin december 1944 stapte hij over naar een Raad van Verzet-groepje dat onder leiding stond van J.H. van der Haas. Op 16 januari 1945 pleegde de groep Van der Haas – waar ook Jacobus’ broer Dirk zich bij had aangesloten – een overval op een boerderij in de Spaarndammerpolder. De gevolgen van deze overval waren zo ernstig en gecompliceerd dat het na de oorlog onderdeel van de zogenoemde Velser-affaire werd en in het kader van de ‘affaire-Menten’ onderwerp van onderzoek zouden zijn. 

Na de overval bleek dat de RvV-leiding noch het Binnenlandse Strijdkrachten-commando in Haarlem op de hoogte waren geweest van de actie. De BS-commandant in Haarlem besloot dat aan deze stunts van ‘wilde groepjes’ een einde moest komen. Het plan werd gevat om de mannen van de groep Van der Haas voor een klein vergrijp te laten arresteren met behulp van de legale politie en justitie, zonder weten van de Sicherheitspolizei. De mannen zouden in gevangenschap blijven tot aanstaande bevrijding.

Eén en ander kwam in stroomversnelling toen bleek dat de groep Van der Haas op 10 februari niet alleen een gewapende overval op een rijwielhandelaar had gepleegd maar direct daarna ook twee leden van de Feldgendarmerie bij de Jan Grijzenbrug in Haarlem had neergeschoten. Als represaillemaatregel werden twee dagen later ter plaatse acht Todeskandidaten (onder wie de Nederlandse bankier en verzetsman Walraven van Hall) door de Sicherheitspolizei gefusilleerd.

Enkele dagen later werden de broers Van der Heijden, net zoals als de andere leden van de groep gearresteerd. Het plan de aanhouding en het gevangenschap intern te houden faalde. De NSB-korpschef werd op de hoogte gesteld, ook waren er pro-Duitse politiemannen betrokken bij de arrestaties. Het liep uit op een overlevering van de zeven arrestanten aan de Duitsers. Nadat de Sicherheitspolizei in Amsterdam op de hoogte was gesteld, werden de mannen overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans en op een lijst van Todeskandidaten geplaatst.

Op 27 februari 1945 werden de broers Van der Heijden bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

De stoffelijke overschotten van de broers Van der Heijden werden in het crematorium Velsen te Driehuizen verast. De urn met as van Dirk van der Heijden werd in het columbarium-II geplaatst. De asresten van Jakobus van der Heijden zijn in 1956 verstrooid over het IJsselmeer.

Roman, Jacobus Antonius

Posted by Van Gisteren

Koos Roman was van mei 1931 tot juli 1940 in zijn woonplaats Den Helder in dienst van de Koninklijke Marine, laatstelijk als kwartiermeester. Na de capitulatie ontving hij langere tijd wachtgeld; daarna was hij van maart 1942 tot december 1944 werkzaam als verpleger bij de Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst.

In de herfst van 1944 sloot hij zich aan bij de Stoottroep Den Helder-Anna Paulowna van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Al spoedig werden binnen deze stoottroep gewapende secties geformeerd, die per sectie onderverdeeld waren in drie groepen. Roman werd groepscommandant van een van de groepen in sectie I. Als zodanig gaf hij wapeninstructies en EHBO-lessen aan de leden van zijn groep. Ook was hij betrokken bij overvallen op zwarthandelaren.

Op maandagavond 5 februari 1945 werd hij – samen met zijn stoottroep-collega’s waaronder Leonardus Bosch en enkele onderduikers – in de schuur van de boerderij van een kwartiergever in Anna Paulowna gearresteerd. De volgende dag werden zij van de marinewerf in Den Helder overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 27 februari 1945 werd Roman bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jacobus Antonius Roman ligt begraven op Eerebegraafplaats Bloemendaal.