8 maart 1945

Posted by

Op 8 maart 1945 werden 53 mannen gefusilleerd bij Rozenoord. De fusillade was een represaille op de – niet bedoelde – aanslag op Höhere SS- und Polizeiführer Hanns Albin Rauter.

Verzet
Drieduizend kilo vlees voor verspreiding onder onderduikers, evacués en andere hongerige monden. Dat was het einddoel van de mannen van de Apeldoornse Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Het vlees bestemd voor de Duitse Wehrmacht wilden zij met een Duitse vrachtwagen ophalen bij de slachterij nog voordat de Duitsers zouden arriveren.

In de nacht van 6 op 7 maart vertrokken zes mannen van het BS-district Apeldoorn deels gekleed in Duitse uniformen naar de Woeste Hoeve, hier wilde zij op de doorgaande weg een Duitse vrachtwagen bemachtigen. Bij vergissing hielden zij de auto aan van de Höhere SS- und Polizeiführer Hanns Rauter, vergezeld van een chauffeur en officier. Het zware geluid van zijn BMW-personenauto hadden de mannen aangehoord voor het geluid van een vrachtauto.

Nadat de auto was gestopt ontstond er een schietpartij waarbij twee van de drie inzittenden op slag het leven lieten. Rauter werd meerdere malen geraakt, maar hield zich voor dood. Na de schietpartij verlieten de verzetsstrijders de plaats delict, niet wetend wie de passagiers van de BMW waren. Rauter was sinds juni 1940 commissaris-generaal voor de openbare veiligheid van bezet Nederland en verantwoordelijk voor vele terreurdaden van de bezetter.

Represaille
Hoewel de mannen van het verzet geen enkel idee hadden wie zij die nacht hadden beschoten was Rauter ervan overtuigd dat hij het bewuste doelwit was van de aanslag. De represaille was groot. Enkele honderden Todeskandidaten moesten als vergeldingsmaatregel gefusilleerd worden. In deze getalen waren zij echter niet aanwezig. Er werd besloten gevangenen te selecteren van wie de zaak nog niet volledig was onderzocht.

Op meerdere plaatsen in Nederland werden op 8 maart 1945 in totaal 263 mannen gefusilleerd. Bij de Woeste Hoeve 117, in Fort De Bilt bij Utrecht 6, op de Waalsdorpervlakte bij Scheveningen 38 en bij kamp Amersfoort 49.

Fusillade Rozenoord
In Amsterdam moesten er 75 gevangenen gefusilleerd worden, de bezetter nam genoegen met de 53 mannen die zich op dat moment in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans bevonden. Op 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

 

Akkerman, Nicolaas

Posted by

Nicolaas Akkerman (‘Winkelman’) was vanaf 1936 hoofd van de openbare lagere school in Wervershoof. In 1940-1941 was hij voorzitter van de plaatselijke Nederlandse Unie – een politieke beweging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij begon in 1942 met het onderbrengen van onderduikers in West-Friesland.

Samen met een collega was hij hoofd van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) afdeling Wervershoof. Zij richtte vanaf 1943 in de omgeving diverse LO-afdelingen op. Onder het voorwendsel van een chronische ziekte kreeg Akkerman ziekteverlof, waardoor hij zich geheel kon bezighouden met de hulpverlening aan onderduikers. Hij voorzag hen van vervalste documenten, geld en honderden bonkaarten, welke hij in soms zeer ver afgelegen plaatsen (zoals Deurne) bemachtigde. Enige malen lukte het hem een gearresteerde onderduiker vrij te krijgen.

Akkerman hield zich eveneens bezig met het verspreiden van het illegale blad Je Maintiendrai. Op 7 juli 1944 moest hij – met zwangere vrouw en twee kinderen van acht en vijf jaar – onderduiken, omdat hij door de Landwacht werd gezocht. Tijdens zijn onderduikperiode in Amsterdam verzamelde hij militaire inlichtingen voor het Bureau Inlichtingen in Londen, welke naar Zwitserland werden gezonden.

Na in december 1944 teruggekeerd te zijn naar Wervershoof werd hij op 3 februari 1945 als gevolg van verraad in zijn schuilplaats gevonden en met zijn koerierster gearresteerd. Na gevangenschap in Alkmaar werd hij overgeplaatst naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Nicolaas Akkerman ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Appel, Nicolaas

Posted by

Klaas Appel – gezien zijn geringe lengte ook wel Klaassie genoemd – was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten en colporteur voor Vrij Nederland. Appel was ingedeeld bij de Bewakingsgroep Droppingsveld ‘Mandril’ aan de Zomerdijk te Spanbroek.

Op 26 februari 1945 werd hij thuis door de Landwacht opgepakt. Ook dorpsgenoten Antonius Bosse, Johannes HoekJacobus Weerdenburg en Piet Eitjes werden die dag door de Landwacht gearresteerd. Eitjes raakte gewond en overleed nog diezelfde dag. Appel, Bosse, Hoek en Weerdenburg werden naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam gebracht. In de ochtend van 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Klaas Appel ligt begraven op het Rooms-Katholieke kerkhof in Spanbroek.

Bais, Johan

Posted by

Hans Bais begon in de herfst van 1940 zijn studie economie aan de Universiteit van Amsterdam. Samen met acht medestudenten vormde hij een nieuw dispuut binnen het Amsterdamsch Studenten Corps genaamd M.A.R.N.I.X., Mepote Agauos Regnutai Nous Ischuroi Xiphei: Nooit wordt de fiere geest door bruut geweld gebroken. Hij was actief Nereus-lid.

In maart-april 1943 nam Bais deel aan studentenacties tegen het tekenen van de loyaliteitsverklaring. Op 21 december 1943 werd hij gearresteerd op verdenking van hulp aan joden, het illegaal in bezit hebben van een radiotoestel – die hij met buizen, lampen en condensatoren vervaardigde – en het verspreiden van nieuwsberichten. Na vijf maanden gevangenschap in het Oranjehotel in Scheveningen werd hij op 22 mei 1944 vrijgelaten.

In de winter van 1944-1945 was Bais betrokken bij het verzamelen en distribueren van voedsel van pakhuizen naar leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. Nadat op donderdagochtend 1 maart 1945 een transport geroosterde broden was onderschept, verrichtte de Sicherheitspolizei een inval in de woning van Bais en diens dispuutgenoot Theodoor van Gogh aan de Weteringschans. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Aan het eind van de middag werden negen mannen naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans overgebracht en zeven vrouwen (enkelen van hen koerierster) naar de Amstelveenseweg. Op 8 maart 1945 werd Bais bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Hans Bais ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Beukman, Franciscus

Posted by

Frans Beukman studeerde vanaf 1940 medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam. In april 1943 weigerde hij als student de door de bezetter geëiste loyaliteitsverklaring te tekenen.

Gevolg gevend aan de oproep door Höhere SS- und Polizeiführer Rauter van 5 mei 1943, meldde Beukman zich op 6 mei bij de commandant van het Polizeisicherungsbereich Amsterdam. Diezelfde avond werd hij onder bewaking van Ordnungspolizei en Nederlandse politie per extra-trein van de NS naar concentratiekamp Ommen gebracht.

Op 6 mei werden ongeveer 3200 personen per trein naar Ommen vervoerd. In de dagen daarna volgden nog 600 personen, in totaal ruim 40% van de mannelijke studenten. Na een zenuwinzinking in Ommen werd Beukman overgebracht naar psychiatrisch ziekenhuis Brinkgreven in Deventer. Later keerde hij geestelijk nog verzwakt en “vergeten” door de bezetter terug naar Amsterdam.

In augustus 1944 raakte Beukman – in het verzet bekend onder de naam F. Ballink – betrokken bij het illegale blad De Wegwijzer. Naast redactionele werkzaamheden hield hij zich bezig met de verspreiding van het blad. Tevens was hij lid van de Ordedienst en later van de Binnenlandse Strijdkrachten in Amsterdam. Op 19 december 1944 werd hij thuis door Nederlandse leden van de Sicherheitspolizei gearresteerd en ingesloten in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Frans Beukman ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Beunders, Johan Willem

Posted by

Joop Beunders studeerde vanaf 1938 medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam. In 1943 – inmiddels student-assistent – weigerde hij de loyaliteitsverklaring te tekenen. Hij hield zich bezig met de organisatie van de voedselvoorziening aan Amsterdamse armen. Later verleende hij ook hulp aan onderduikers, die hij voorzag van bonkaarten en persoonsbewijzen.

In september 1944 werd Beunders lid van de gewestelijke staf van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte in Amsterdam. Vanaf die tijd werkte hij nauw samen met de arts dr. G.M.H. Veeneklaas, één van de leidende figuren in ‘Mission Draughts 2’ – een vanuit Engeland geleide operatie door het Bureau Bijzondere Opdrachten. In opdracht van Veeneklaas organiseerde Beunders de transporten van door de geallieerden gedropte wapens van Noord-Holland naar Amsterdam. Met grote voorzichtigheid en tact wist hij zich te verzekeren van de medewerking van leden van onder meer de water-, haven- en gemeentepolitie, de Crisis Controle Dienst en de economische recherche.

Op 1 maart 1945 liep hij bij zijn onderduikadres – de woning van Johan Bais en Theodoor van Gogh – aan de Weteringschans in Amsterdam in de val van postende leden van de Sicherheitspolizei. Hij werd opgesloten in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd Beunders bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Aan Beunders werd postuum een Certificate of Commendation toegekend wegens zijn hulp aan geallieerd vliegtuigpersoneel.

Joop Beunders ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Bosse, Antonius Maria

Posted by

Ton Bosse woonde in de eerste oorlogsjaren in zijn ouderlijk huis in Haarlem en werkte als bediende in de kantoorboekhandel van zijn vader. Toen hij zich medio 1943 in het kader van de jaarklassenactie moest melden bij het Gewestelijk Arbeidsbureau voor tewerkstelling in Duitsland, dook hij onder bij het echtpaar Jan Loos/Cor Loos-Schipper in Opmeer.

Na hier eerst aangesloten te zijn geweest bij de Ordedienst, werd hij in september 1944 lid van de Binnenlandse Strijdkrachten, gewest 11 Noord-Holland-Noord, commando Afwerpterreinen. Tot zijn taken behoorden het verbergen en bewaken van door de geallieerden gedropte wapens op het afwerpterrein ‘Mandrill’ aan de Zomerdijk tussen Spanbroek en Wognum. Tussen 9 september en medio november 1944 vond op dit weiland negenmaal een dropping plaats, waarbij in containers wapens, munitie, springstof en sabotagemateriaal werden afgeworpen. Een deel bleef in het gewest, de rest werd vervoerd naar de Zaanstreek, Amsterdam, Haarlem en het Gooi.

Bosse werd op 26 februari 1945 tijdens een inval op zijn onderduikadres door Landwachters uit Hoorn gearresteerd. Die dag werden ook andere leden van de Bewakingsgroep Droppingsveld ‘Mandril’ gearresteerd: Nicolaas Appel, Johannes Hoek, Jacobus Weerdenburg en Piet Eitjes. Eitjes raakte gewond en overleed nog diezelfde dag. De andere mannen werden naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam gebracht. In de ochtend van 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Antonius Bosse ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

 

Brink, Willem van den

Posted by

Willem van den Brink was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Willem van den Brink ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Conijn, Johannes Hendrikus

Posted by

Carrosseriebouwer Johannes Conijn was samen met zijn jongere broer Paulus lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari 1945 bevonden zij zich samen met acht andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Johannes Conijn ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Conijn, Paulus

Posted by

Paulus Conijn was samen met zijn broer Johannes lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevonden zij zich samen met acht andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden ze bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Paulus Conijn ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Doets, Elias

Posted by

Timmerman Elias Doets was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Elias Doets ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Eijfinger, Augustinus Aloysius

Posted by

De nog thuiswonende Guus Eijffinger was in de loop van de oorlog werkzaam als hotelknecht en schrijver bij de Belastingdienst. Om te voorkomen dat hij door de bezetter bij een razzia zou worden opgepakt en verplicht in Duitsland zou moeten werken, dook hij eind 1944 onder in Wervershoof. In Wervershoof waren op een bevolking van ca. 3300 inwoners ruim 300 onderduikers ondergebracht.

Eijffinger kwam in huis bij wachtmeester der marechaussee Johannes Lodder, de plaatselijk commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Lodder gaf in zijn woning onderdak aan de luisterpost van het illegale blad De Nieuwspomp en wapeninstructies aan de strijdkrachten. Eijffinger ging zijn onderduikgever hierbij helpen.

Als gevolg van verraad overviel de Grüne Polizei op 25 januari 1945 de woning van Lodder. Eijffinger probeerde door in een sloot te springen aan arrestatie te ontkomen. Nadat de Grünen een aantal geweerschoten op hem hadden afgevuurd, moest hij zijn vluchtpoging opgeven en werd hij in de overvalwagen gegooid. Samen met onder meer Lodder werd hij via Medemblik en Alkmaar overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Guus Eijffinger ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Frederiks, Albertus Ignatius

Posted by

Albertus Frederiks stond aan het roer bij de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Hij gaf leiding aan 22 leden. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Albertus Frederiks ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Friederich, Johannes Thomas Fransiskus

Posted by

Jan Friederich was tijdens de oorlogsdagen in mei 1940 in militaire dienst. Na de capitulatie werkte hij als zelfstandig meubelmaker en restaurateur van antieke en moderne meubels in Amsterdam. In april 1943 voldeed hij niet aan de oproep van de bezetter zich als oud-militair in krijgsgevangenschap te begeven. In plaats van zich te melden dook hij onder.

In september 1944 werd hij plaatsvervangend groepscommandant van een Binnenlandse Strijdkrachten groepering in Amsterdam-Oost. Naast het geven van vuurwapeninstructies was hij speciaal belast met het vervoer van wapens. In zijn ouderlijk huis – Friederich woonde bij zijn 77-jarige moeder in de Balistraat – bevond zich een wapenopslagplaats van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Op 16 februari 1945 – enkele dagen nadat Friederich een wapentransport had geleid van een depot aan de Ringdijk naar zijn woning – verrichtte de Sicherheitspolizei een inval en huiszoeking in de woning. De bergplaats met wapens werd ontdekt. Friederich en zijn commandant Pieter Gorter werden gearresteerd en ingesloten in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jan Friederich ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Gogh, Theodoor van

Posted by

Theo van Gogh (‘Van Laar’) studeerde vanaf 1941 economie aan de Universiteit van Amsterdam en was bestuurslid van het Amsterdamsch Studenten Corps M.A.R.N.I.X. In maart-april 1943 nam hij deel aan studentenacties tegen het tekenen van de loyaliteitsverklaring.

Op 25 mei 1943 werd Van Gogh tijdens een razzia in de Jodenbuurt op zijn kamer aan de Amstel gearresteerd en als ondergedoken student tot 8 september gevangen gehouden in Amsterdam en Vught. Na op 6 juni 1944 – tijdens het vervoer van radiozendlampen – bij een treincontrole te zijn gearresteerd wegens een onregelmatigheid in zijn persoonsbewijs, verbleef hij tot 13 juli in kamp Amersfoort. Beide malen werd hij door zijn vader Vincent W. van Gogh jr. vrijgekocht voor respectievelijk ƒ 500,- en ƒ 800,-.

Van Gogh hielp ondergedoken joden, studenten en Binnenlandse Strijdkrachten met geld, goederen, bonkaarten, vervalste persoonsbewijzen, onderduikadressen en onderdak op zijn etage aan de Weteringschans. Daarnaast kocht hij via een relatie gevangenen vrij, hielp de gedropte radio-operator Paul Peters op alle mogelijke manieren en verleende eind 1944 – begin 1945 enkele maanden in het kantoor van zijn vader aan de Herengracht huisvesting aan Het Parool en Ons Volk; den vaderlant ghetrouwe.

Nadat op donderdagochtend 1 maart 1945 een transport geroosterde broden was onderschept, vond door de Sicherheitspolizei een inval plaats in de woning van Van Gogh en diens dispuutgenoot Johan Bais aan de Weteringschans. Van Gogh werd samen met onder meer zijn boezemvriend Gijs Gorter en Bais gearresteerd. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Aan het eind van de middag werden negen mannen naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans overgebracht en zeven vrouwen (enkelen van hen koerierster) naar de Amstelveenseweg.

Op 8 maart 1945 werd van Gogh bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Theo van Gogh ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Gorter, Gijsbert Johan

Posted by

Gijs Gorter begon in 1940 zijn studie theologie aan de Universiteit van Amsterdam. Als medeoprichter en praeses (1941-1943) van het Amsterdamsch Studenten Corps M.A.R.N.I.X. stelde hij bij eerstejaars in de groentijd regelmatig de spreuk ‘Streven naar het eervolle tot het einde’ aan de orde. In die geest was hij vanaf 1941 betrokken bij de hulpverlening aan (joodse) onderduikers en had hij een steeds groter wordende rol in het studentenverzet. In maart-april 1943 nam Gorter deel aan de studentenacties tegen het tekenen van de loyaliteitsverklaring.

Gorter had contacten in veel verzetsgroepen. Zo fungeerde hij als contactpersoon tussen de Persoonsbewijzencentrale en Jan Six – die op zijn beurt zijn oom P.J. Six, chef-staf van de Ordedienst voorzag van vervalste identiteitsbewijzen. Vanaf oktober 1944 hielp hij Paul Peters (‘Douwe’), agent van Bureau Bijzondere Zaken – de Nederlandse geheime dienst die tijdens WOII is opgericht door de Nederlandse regering in Londen – onder andere met het opladen en vervoeren van accu’s en het observeren van peilwagens.

Op 1 maart 1945 overviel de Sicherheitspolizei de woning van Gorters dispuutgenoten Johan Bais en Theodoor van Gogh aan de Weteringschans. Korte tijd later werd Gorter voor hun woning door postende medewerkers van de Sicherheitspolizei gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Gijs Gorter ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Gorter, Pieter

Posted by

Piet Gorter was gedurende de oorlogsdagen in mei 1940 als gemobiliseerd matroos betrokken bij gevechtshandelingen in Rotterdam. Na de capitulatie werkte hij korte tijd in het kader van de Opbouwdienst. Vanaf medio oktober 1940 was hij als telefonist werkzaam bij de Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst in Amsterdam.

In 1943 raakte hij in de Indische Buurt in betrokken bij de hulpverlening aan onderduikers. In september 1944 sloot Gorter zich aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten in Amsterdam-Oost. Hij was betrokken bij het formeren van groepen, verzamelde inlichtingen over objecten en locaties in Schellingwoude en had als groepscommandant – onder H. Hempenius (‘Flip’) – onder andere de verantwoordelijkheid voor een wapenopslagplaats aan de Ringdijk. Toen dit depot na enkele arrestaties niet meer veilig was, werden de wapens overgebracht naar een bergplaats onder de woning van plaatsvervangend groepscommandant Jan Friederich in de Amsterdamse Balistraat.

Twee dagen later – op 16 februari 1945 – deed de Sicherheitspolizei daar een inval, waarbij Friederich werd gearresteerd. Diezelfde dag werd Gorter in zijn woning aan Palembangstraat aangehouden en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Piet Gorter ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Goudriaan, Cornelis

Posted by

Cor Goudriaan werkte van september 1940 tot zijn oproep voor de verplichte arbeidsinzet in juni 1943 als facturist bij Mercedes-Benz in Amsterdam. Na twee maanden in Koblenz Duitsland te zijn tewerkgesteld, simuleerde hij een ziekte, vluchtte uit het ziekenhuis en dook onder in zijn ouderlijk huis in de Sassenheimstraat in Amsterdam.

Goudriaan werkte hierna in het geheim bij een zadelmaker en zijn vroegere werkgever. ’s Avonds typte hij exemplaren van het illegale blad Het Parool over, die vermenigvuldigd en verspreid werden onder buurtgenoten. Daarnaast verleende hij hulp aan onderduikers. Als lid van de Knokploeg-‘Lodewijks’ en – vanaf september 1944 – sectiecommandant bij de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte in Amsterdam-West nam hij deel aan overvallen op collaborateurs, maakte hij wapens schoon en gaf hij wapeninstructies.

Nadat twee mede-BS’ers op 26 februari 1945 waren gearresteerd, werden de in de winkelkelder van melkslijter en BS’er C. Koenis in melkbussen verborgen handgranaten, stenguns en tienduizenden patronen uit voorzorg per handkar naar elders vervoerd. Toen de Sicherheitspolizei omstreeks acht uur ‘s avonds de woning / melkwinkel aan de Woestduinstraat overviel, waren Goudriaan en mevrouw M. Koenis-Zijdewind hier nog aanwezig en werden beiden gearresteerd. Mevrouw Koenis werd op 4 maart vrijgelaten. Goudriaan werd overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Cor Goudriaan ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Groot, Cornelis Hendrikus de

Posted by

Mr. Cornelis Hendrikus (Kees) de Groot was voor de oorlog redacteur van Propria Cures, Rood Kader, Fundament en De Socialist. Hij reisde als correspondent naar de Burgeroorlog in Spanje en hielp Duits-joodse vluchtelingen. Tijdens de mobilisatie was hij ingedeeld bij de luchtafweertroepen in Rotterdam en Haamstede. In 1940 werd hij ambtenaar op het Departement van Economische Zaken.

In december 1941 raakte De Groot in Amsterdam betrokken bij het illegale blad Het Parool. Al spoedig was hij een van de belangrijkste medewerkers. Na de arrestatie van enkele mede-redactieleden in de herfst van 1942, dook hij onder en besteedde hij verder al zijn tijd en energie aan het blad. De Groot schreef artikelen, redigeerde berichten, corrigeerde drukproeven en onderhield de contacten met zetters, drukkers en verspreiders. Hij vervoerde papier en duizenden Parools – de oplage steeg tot 40.000 – en organiseerde vanaf september 1944 de uitgave van Parool-nieuwsbulletins.

Toen hij op 1 maart 1945 voor een werkbespreking arriveerde op de Weteringschans in Amsterdam bij de woning van Johan Bais en Theo van Gogh, liep hij in handen van de Sicherheitspolizei. De woning was die dag door de Sicherheitspolizei overvallen. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Aan het eind van de middag werden negen mannen, waaronder De Groot, naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans overgebracht en zeven vrouwen (enkelen van hen koerierster) naar de Amstelveenseweg.

Pogingen om de Groot vrij te kopen mochten niet baten. Op 8 maart 1945 werd hij onder de schuilnaam Chris den Goevers gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk. De Groot liet een vrouw en drie kinderen achter. Ten tijde van zijn arrestatie was Maria Blooker zwanger van hun derde kind.

De Groot – die, aldus Het Parool, na de bevrijding van Nederland “bij het sociaal-economisch en geestelijk herstel een bijzondere rol [zou] hebben kunnen vervullen” – werd bij Koninklijk Besluit van 7 mei 1946 postuum onderscheiden met het Verzetskruis 1940-1945. Twee dagen later vond de uitreiking aan zijn nabestaanden plaats door koningin Wilhelmina.

Kees de Groot ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Gulikers, Pieter Joseph Hubert

Posted by

Pieter Gulikers – in 1920 gehuwd en vader van zes dochters – werkte sinds 1919 als kantoorbediende bij De Twentsche Bank in Haarlem. In de jaren 1939-1940 was Gulikers ploegcommandant van de Velser Vrijwillige Burgerwacht geweest. Met enkelen uit die kring sloot hij zich begin 1942 aan bij de verzetsorganisatie het V-Leger, welke in Velsen al langere tijd actief was.

In het kader van de afdeling Burgerwerk van het V-Leger verzorgde Gulikers onderduikers, zamelde hij geld in voor het Nationaal Steunfonds en verspreidde hij illegale nieuwsbulletins. Daarnaast verstrekte hij het V-Leger gegevens over militaire objecten in IJmuiden. Mede om die reden was hij medio 1944 als boekhouder in dienst getreden bij Wehrmachtsaannemer Johannes van der Hijden.

Bij de oprichting van de Binnenlandse Strijdkrachten in september 1944 werd Gulikers benoemd tot sectiecommandant in Santpoort-Dorp. Op 13 februari 1945 werd hij – in verband met een wraakactie van ‘bunkerbouwer’ B. tegen diens oud-compagnon Van der Hijden –  in de tuin achter zijn woning in Santpoort door de Feldgendarmerie gearresteerd. Na enkele dagen te zijn ingesloten in het Hoofdbureau van politie, werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Pieter Gulikers ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Hijden, Johannes Anthonius van der

Posted by

Tuinarchitect Johannes Anthonius van der Hijden had een eigen aannemersbedrijf, J.A. van der Hijden en Co. In februari 1945 werd Van der Hijden gearresteerd door de Feldgendarmerie nadat zijn oud-compagnon de Sicherheitspolizei had getipt over zijn betrokkenheid bij het verzet. De aangifte was een wraakactie naar aanleiding van een werkgeschil. Niet alleen Van der Hijden, maar ook zijn werknemers Nicolaas Molenaar, Cornelis de Vries en Pieter Gulikers werden die maand gearresteerd.

Op 8 maart 1945 werden de vier mannen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Het stoffelijk overschot van Van der Hijden werd in 1948 van de Eerebegraafplaats Bloemendaal overgebracht naar de Rooms-Katholieke begraafplaats in Driehuis-Velsen en daar herbegraven. Het bleek dat Van der Hijden vanaf eind 1943 camouflagewerken voor de Duitse Wehrmacht had gemaakt.

Hoek, Johannes Hermanus

Posted by

Jan Hoek werkte als boerenarbeider bij Klaas de Jong in Spanbroek en woonde bij hen in. Sinds augustus 1944 had hij zich aangesloten bij het verzet. Net als Nicolaas Appel en Jacobus Weerdenburg was hij ingedeeld bij de Bewakingsgroep Droppingsveld ‘Mandril’.

Op 26 februari werd Hoek door Landwachters gearresteerd op de boerderij van De Jong. Hoewel hij zich eerst nog had weten te verstoppen in de hooiberg, kwam hij na het dreigement van de Landwachters ‘(..) om een granaat in de hooiberg te gooien en zo de hele boerderij te vernietigen.’ uit zijn schuilplaats tevoorschijn.

De Landwachters waren op zoek naar de commandant van de onderduikbeweging en probeerde deze naam met geweld via Hoek te verkrijgen. Hoek realiseerde zich dat de commandant nog niet gevonden was en offerde zichzelf op. Hij vertelde hen de commandant te zijn. Op 8 maart 1945 werd Jan Hoek gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk.

Jan Hoek ligt begraven op het Rooms-Katholieke kerkhof in Spanbroek.

Huijbrecht, Petrus Johannes

Posted by

Johnnie Huijbrecht woonde en werkte als schipper op het 65 ton grote vrachtschip ‘Dewiati’, dat eigendom was van zijn moeder en stiefvader. Het schip voer in de drie noordelijke provincies, alle vrachten werden verkregen op schippersbeurzen. Huijbrecht ontving voor zijn werk vrije kost, inwoning en kleding. De netto-opbrengst van een opdracht deelde hij met zijn stiefvader en spaarde dit voor de toekomstige aanschaf van een eigen schip.

Toen Huijbrecht zich in mei 1943 moest melden voor terugkeer in Duits krijgsgevangenschap – hij was in 1939/1940 gemobiliseerd geweest – dook hij onder in Leiden, waar zijn zuster woonde. Hier verrichtte hij koeriersdiensten voor het verzet. Medio 1944 dook hij onder in Hoorn en later – onder de naam J. van Laar – in Wervershoof. In september van dat jaar trad hij toe tot de Binnenlandse Strijdkrachten. In dit verband ontving hij wapeninstructie van Johannes Lodder en Petrus Stokhof.

Als gevolg van verraad werd de illegale organisatie van Wervershoof opgerold. Huijbrecht was één van de slachtoffers en werd op 25 januari 1945 gearresteerd na zich hevig te hebben verzet. Via Medemblik en Alkmaar werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Tijdens zijn gevangenschap werd hij ernstig mishandeld. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Johnnie Huijbrecht ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Jonge, Cornelis de

Posted by

Cornelis de Jonge was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Cornelis de Jonge ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

Kramer, Petrus Antonius

Posted by

Eind 1944 verleende veehouder Petrus Kramer in zijn boerderij aan de Kanaaldijk 53 in Purmerend onderdak aan onderduikers. Ook had hij de plaatselijke BS-SG Stoottroep Purmerend – bestaande uit 22 leden onder leiding van Albertus Frederiks – toestemming gegeven de boerderij te gebruiken als ontmoetingsplaats voor vergaderingen, bergplaats voor gedropte wapens en plek om met deze wapens te oefenen.

In de boerderij waren 22 britsen getimmerd voor het geval de stoottroep kort voor de bevrijding daar geconsigneerd zou worden. In de ochtend van 28 februari 1945 waren tien leden van de stoottroep – Frederiks (37), Willem van den Brink (28), de broers Johannes en Paulus Conijn (28 en 18), Elias Doets (27) Cornelis de Jonge (25), Gerrit Kroon (25), Gerard Leegwater (25), Herman Meijer (38) en Pieter Slooten (26) – op de boerderij om te worden ingeënt tegen paratyfus. Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die morgen door Duitse militairen omsingeld en overvallen. De tien BS’ers en boer Kramer werden gearresteerd en – tijdens de huiszoeking werd de wapenopslagplaats gevonden – overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij aan de Amsteldijk doodgeschoten.

Kroon, Gerrit

Posted by

Gerrit Kroon was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer in Purmerend om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Gerrit Kroon ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Langedijk, Johannes

Posted by

Johannes Langedijk (‘Visser’, ‘Lodewijks’) was werkzaam als agent-incasseerder bij de Algemeene Friesche Levensverzekeringsmaatschappij. Daarnaast was hij bode van een bouwvereniging, een speeltuinvereniging en het Wit-Gele Kruis en brandstoffenbeheerder van de Coöperatie Ons Vertrouwen.

Toen de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers in 1943 tot stand kwam, bouwde hij – samen met Nicolaas Akkerman: zij kenden elkaar uit de begin 1942 verboden Nederlandse Unie – in zijn woonplaats Wervershoof de plaatselijke organisatie op. Langedijk bracht zeer vele onderduikers onder en voorzag hen van bonkaarten en voedsel. Voor het verkrijgen van de benodigde financiële middelen zette hij diverse acties op.

Daarnaast hield hij zich in het najaar van 1944 bezig met het vervaardigen (ca. 200 exemplaren per uitgave) en verspreiden van het plaatselijke illegale blad De Nieuwspomp (ook bekend onder de naam Pijpje Drop), waarin de inwoners van Wervershoof op hun plichten werden gewezen. Langedijk werd gezien als ‘de ziel’ van het verzet in Wervershoof.

Op 25 januari 1945 werd een groot deel van de organisatie in Wervershoof opgerold. Langedijk werd in de ochtend van die dag in zijn woning door de Grüne Polizei gearresteerd en overgebracht naar Medemblik. Enkele dagen later werd hij vervoerd naar het Huis van Bewaring in Alkmaar en op 12 februari naar het Huis van bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd. Langedijk had zeven kinderen. Op het moment van arrestatie was zijn vrouw nog maar net zwanger van hun achtste kind, een dochter die in augustus 1945 werd geboren.

Johannes Langedijk ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Leegwater, Gerard

Posted by

Gerard Leegwater was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Gerard Leegwater ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Leeuwen, Jacobus Albertus van

Posted by

Ko van Leeuwen werkte in 1940 als bezoldigd bestuurder bij de afdeling IJmuiden van de Algemene Nederlandse Metaalbewerkersbond. Bij de oprichting van het Nederlands Arbeidsfront in mei 1942 werden alle bestaande vakbonden opgeheven en Van Leeuwen legde zijn functie neer. Kort daarna werd hij aangesteld als loketambtenaar bij de distributiedienst van de gemeente Velsen in IJmuiden-Oost.

Als distributieambtenaar was hij in de gelegenheid – rechtstreeks en via contactpersonen van illegale groepen – ondergedoken (joodse) landgenoten te voorzien van onder andere bonkaarten en zegels voor persoonsbewijzen. Daarnaast hield Van Leeuwen zich bezig met illegale lectuur. In eerste instantie stencilde hij met een bondgenoot, op een meegenomen stencilmachine van de Metaalbewerkersbond, nieuwsberichten en bracht deze rond. Later verspreidde hij ook het illegale blad Vrij Nederland. In 1944 was hij betrokken bij de uitgave van het illegale sociaal-democratisch orgaan De Baanbreker.

Als gevolg van verraad werd hij op 23 februari 1945 tijdens zijn werkzaamheden op het distributiekantoor – onder zijn vloeiblad werden enkele illegale bladen gevonden – gearresteerd door Duitsgezinde Nederlandse politiemannen. Na een week op het politiebureau in Velsen te zijn vastgehouden, werd hij op 2 maart overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Ko van Leeuwen ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Lodder, Johannes

Posted by

Johannes Lodder (‘Aart’) trachtte als wachtmeester der marechaussee (brigade Medemblik) in de loop van de oorlog de Duitse maatregelen zoveel mogelijk te saboteren. Na eerder aangesloten te zijn geweest bij de Ordedienst, raakte hij in mei 1944 betrokken bij de activiteiten van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) in Wervershoof. Deze stond onder leiding van zijn buurman Johannes Langedijk.

In marechaussee-uniform vervoerde Lodder bonkaarten, persoonsbewijzen en – in spertijd – onderduikers. Daarnaast zorgde hij ervoor dat de LO-leiding veilig kon vergaderen. Goederen die hij in in zijn functie als marechaussee tijdens voorraadcontroles bij handelaren en boeren in beslag had genomen, werden zo mogelijk – via de LO – ter beschikking gesteld aan burgers en onderduikers.

In Lodders woning in Wervershoof was de luisterpost gevestigd van De Nieuwspomp en werd dit illegale blad samengesteld en getikt. Bij de oprichting van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) in Wervershoof werd Lodder leider van het strijdend gedeelte. Als zodanig gaf hij, bij zich thuis en op weilanden, theoretische en praktische wapeninstructies aan andere BS’ers. Op 25 januari 1945 werd Lodder onderweg naar een illegale bijeenkomst door de Grüne Polizei gearresteerd en samen met onder meer Langedijk via Medemblik en Alkmaar naar Amsterdam overgebracht. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Johannes Lodder ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

 

Loos, Cornelis

Posted by

Cor Loos was vader van twee kleine kinderen op het moment dat de Landwacht tijdens een kaartavond zijn huis binnenviel. Hij werd verdacht van lidmaatschap van de ondergrondse verzetsbeweging, waar hij echter geen deel van uitmaakte. Zijn twee kinderen waren tijdens de inval in een diepe kast gekropen maar hebben duidelijk kunnen zien hoe hun vader en de andere leden van de kaartclub werden gearresteerd. Na verhoren op het bureau van de Landwacht in Hoorn is Loos naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam vervoerd. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Meijer, Fokko

Posted by

Fokko Meijer woonde met zijn echtgenote en twee dochters in Medemblik. Hij werkte op zeker moment tijdens de oorlog gedwongen voor de Wehrmacht. Begin februari 1945 werd hij gearresteerd wegens diefstal – van onder andere een grote leren drijfriem. Na het opmaken van een proces-verbaal werd hij op vrije voeten gesteld maar hielden leden van de Grüne Polizei op 8 februari een huiszoeking in zijn woning aan de Tuinstraat in Medemblik. Tijdens het doorzoeken van het perceel werd een pistool – vermoedelijk afkomstig van de Wehrmacht – aangetroffen. Meijer werd gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd Meijer bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd

Fokko Meijer ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Meijer, Herman

Posted by

Herman Meijer was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Herman Meijer ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Molenaar, Nicolaas

Posted by

Nicolaas Molenaar – gehuwd, vader van een zoon – was in de eerste oorlogsjaren werkzaam bij de Verenigde Blikfabrieken in Krommenie. Toen hij in 1943 een oproep kreeg voor de arbeidsinzet in Duitsland, ging hij – om zich hieraan te onttrekken – bij Wehrmachtsaannemer L.P. van V. in Beverwijk werken. In de zomer van 1944 kwam Molenaar als voorarbeider / uitvoerder in dienst van aannemer Johannes Anthonius van der Hijden uit Santpoort.

Van der Hijden voerde samen met ‘bunkerbouwer’ Hendrik B. voor eigen rekening diverse werken uit voor de Duitse Wehrmacht in de duinen bij IJmuiden – onder meer camouflage voor bunkers. Hendrik B., die in financieel conflict was met Van der Hijden, liet verscheidene instanties schriftelijk weten dat Molenaar een keetwagen, kruiwagens, hout en/of rails had gestolen ten nadele van hem en de Wehrmacht. Molenaar werd begin februari 1945 door de Feldgendarmerie aangehouden op zijn werk en ingesloten in het Hoofdbureau van politie in Velsen.

Een week later werd hij, samen met zijn inmiddels eveneens gearresteerde patroon en collega’s Pieter Gulikers en Cornelis Johannes de Vries, overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij bij represaille bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Nicolaas Molenaar ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Naarstig, Aloijsius Christiaan

Posted by

De schoenenwinkelier Louis Naarstig was vanaf juni 1940 als reserve-kapitein (45e Regiment Infanterie) actief in het LOF en later de Ordedienst. Hij verzamelde hij weggegooide vuurwapens van het Nederlandse leger – in de Houthaven en de ringvaart bij Schiphol en bij Callantsoog, de Wonsstelling en Grebbelinie – en vervoerde deze per vrachtwagen naar bergplaatsen in Amsterdam.

Toen reserve-officieren zich in 1943 moesten melden voor terugkeer in krijgsgevangenschap, voerde hij voor de meldplaats in Amersfoort hiertegen actie. Voor de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers voorzag hij ondergedoken joden en oud-militairen van bonkaarten, geld en levensmiddelen. Vóór september 1944 woonde hij nachtelijke (wapen)oefeningen van de Knokploeg-Volendam bij.

Bij de fusie met de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) werd hij – op voorstel van de Knokploeg-Waterland – benoemd tot districtscommandant Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. Hij was betrokken bij spionage, spoorwegsabotage, wapenvervoer, het verspreiden van illegale bladen en het onklaar maken van door de bezetter aangebrachte springladingen in bruggen en dijken.

Van september 1944 tot zijn arrestatie verbleef een aantal uit de Nederlandse Arbeidsdienst gedeserteerde mannen als onderduiker in zijn woning aan de Amstel. Nadat een van hen, Johannes van Welij, twee dagen eerder op een missie van de BS in Hoorn was aangehouden, werd Naarstig op 18 februari 1945 thuis door de Sicherheitspolizei gearresteerd. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Louis Naarstig ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Nierop, Frederik Salvador van

Posted by

Frits van Nierop (‘Van Nispen’) was vanaf 1930 werkzaam bij de Amsterdamsche Bank NV, waar zijn grootvader mr. F.S. van Nierop de oprichter van was. In de meidagen van 1940 was hij actief als eerste-luitenant bij de bereden artillerie. Eind september 1941 werd hij – na in april reeds als directeur van het bijkantoor van zijn functie te zijn ontheven – als jood ontslagen.

Vanaf 1943 verzorgde Van Nierop voor de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers onderduikadressen, distributiestamkaarten en persoonsbewijzen voor onderduikers. Daarnaast was hij behulpzaam bij het lichten van persoonsgegevens uit het Bevolkingsregister van Amsterdam. In dezelfde periode dook hij – gemengd-gehuwd – in zijn woning onder, omdat hij weigerde zich als reserve-officier te melden voor terugvoering in Duitse krijgsgevangenschap.

Van Nierop was lid van de Ordedienst. Eind 1944 raakte hij betrokken bij de administratie, het financieel beheer en de distributie van het illegale blad The London News, waarin zijn neef mr. F.H. van Nierop actief was. Zelf verspreidde hij het nieuwsblad op kleine schaal in Amsterdam-Zuid.

Op 28 februari 1945 werd Van Nierop voor zijn woning aan de Minervalaan gearresteerd en gevangen genomen in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk.

Zestien dagen na de fusillade van Van Nierop beviel zijn weduwe van hun vierde kind, een zoon die werd genoemd naar zijn vader, en overgrootvader: mr. F.S. van Nierop (1844-1924), lid van de Gemeenteraad van Amsterdam (1879-1905), de Provinciale Staten van Noord-Holland (1883-1894), de Eerste Kamer der Staten-Generaal (1899-1923) en oprichter (1871) en een der drie directeuren van de Amsterdamsche Bank (1871-1920).

Frits van Nierop ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Rijswijk, Dirk Jan van

Posted by

Dirk van Rijswijk (‘Zwart’) werkte als adjunct-commies op de afdeling Openbare Werken van de gemeente Velsen. Vanaf eind 1941 – begin 1942 was hij een van de stuwende krachten achter en leidende personen in de illegale organisatie het V-Leger. Als commandant van de afdeling Burgerwerk – onder hem ressorteerden afdelingscommandanten in IJmuiden, Santpoort en Velsen-Noord – hield hij zich onder meer bezig met het verzorgen van onderduikers en het verspreiden van illegale bladen.

Binnen het Nationaal Steunfonds in Velsen leidde hij vanaf ongeveer 1943 de administratie en na enige tijd de hele organisatie. Daarnaast was hij voorzitter van de Voedselcommissie en lid van het bestuur van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers in Velsen/Santpoort. Vanaf september 1944 was hij als Binnenlandse Strijdkracht-officier onder andere belast met financiële aangelegenheden.

In zijn woning op de Terrasweg in Santpoort verleende Van Rijswijk onderdak aan een joods meisje. Tijdens een verzetsvergadering op donderdag 1 maart 1945 ten huize van J.P. Coté arresteerden twee leden van het Velser politiekorps – op de hoogte door arrestaties een week eerder – Van Rijswijk, Coté en drie andere illegale werkers. De volgende ochtend werd Van Rijswijk van het Hoofdbureau van politie in IJmuiden-Oost overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Dirk van Rijswijk ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Ris, Jan Ferdinand

Posted by

Jan Ris werd op 21 maart 1938 als gewoon dienstplichtige ingelijfd bij het 21e Regiment Infanterie waarna hij op 1 oktober werd bevorderd tot korporaal. Op 5 november werd hij overgeplaatst naar het 3e Regiment Luchtstrijdkrachten. Eind maart 1939 ging hij met groot verlof, maar na twaalf dagen werd hij opnieuw gemobiliseerd. Hierna verbleef hij tot 8 juni 1940 in dienst.

Tijdens de oorlog was Ris – in dienst van de PTT – als radiotelegrafist 1e klasse werkzaam bij Amsterdam-Radio. In Alkmaar was hij in het gebouw van het kadaster betrokken bij de vervaardiging van het illegale nieuwsblad Robu, dat sinds juli 1943 werd gepubliceerd.

Nadat Ris eerst was aangesloten bij de Ordedienst en de Knokploeg-4710, werd hij in september 1944 in Binnenlandse Strijdkracht-gewest 11 (Noord-Holland-Noord) lid van de Stoottroepen in district Alkmaar.Later werd hij hier groepscommandant. Ris nam deel aan overvallen – o.a. op zwarthandelaren – en wapentransporten en gaf wapeninstructie aan leden van de Stoottroep. Ook was hij betrokken bij het observeren van Duitse troepenbewegingen, ‘foute’ personen en bewegingen rond het Huis van Bewaring in Alkmaar.

In de nacht van 18 op 19 februari 1945 werd Ris in Alkmaar gearresteerd. Na verhoor werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring in Alkmaar en later naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jan Ris ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Schippers, Johan Godefridus

Posted by

Na het behalen van zijn hbs-diploma aan het Amsterdams Montessori Lyceum in 1940 stak Hans Schippers (‘Zeilemakers’, ‘Baanders’ ) al zijn tijd in werkzaamheden voor het verzet. Hij liet zich hierbij niet weerhouden door zijn handicap. Na een ongeluk in 1939 werd zijn rechterbeen geamputeerd tot boven de knie en droeg hij een prothese.

Schippers verrichtte spionageactiviteiten en bracht joodse landgenoten – die poogden uit te wijken naar Zwitserland – over de grens. Onderduikers voorzag hij van bonkaarten en valse persoonsbewijzen. Ook bracht hij velen voor korte tijd onder in de woning van zijn ouders aan de Van Breestraat.

Vanaf 1943 was hij betrokken bij de vervaardiging van het illegale blad Het Parool. Hij verzorgde papiervoorraden, was contactpersoon tussen verschillende drukkers en vanaf 1944 hoofd van de expeditie in Amsterdam. Schippers coördineerde en stimuleerde illegale groepen in Zwolle, Deventer, Twente en de Achterhoek bij het drukken van plaatselijke Parool-bulletins. Tijdens de hongerwinter 1944-1945 werkte hij actief mee in het Natura-apparaat.

Schippers zat ondergedoken in het huis van Theodoor van Gogh en Johan Bais op de Weteringschans. Op 1 maart 1945 werd hij tijdens een inval op de Weteringschans samen met onder andere Van Gogh en Bais gearresteerd. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Schippers werd overgebracht naar het Huis van Bewaring op de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Johan Schippers ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

 

Schrijver, Hendricus

Posted by

Hendricus Schrijver was schoenmaker in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Schrijver werd herbegraven op de Rooms-Katholieke Begraafplaats Buitenveldert. Resp. Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

Slooten, Pieter

Posted by

Pieter Slooten was lid van de plaatselijke Stootgroep Purmerend, onderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte. In de ochtend van 28 februari bevond hij zich samen met negen andere leden van de Stootgroep op de boerderij van Petrus Kramer om zich in te enten tegen paratyfus.

Mogelijk als gevolg van verraad werd de boerderij die ochtend slachtoffer van een inval door Duitse militairen. De tien mannen en de boerderijhouder werden gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werden zij allen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Pieter Slooten ligt begraven op de Gemeentelijke begraafplaats in Purmerend.

 

Smitt, Johannes Gesinus

Posted by

Hans Smitt (‘Hendrikse’) was aan het begin van de oorlog als scheikundig ingenieur werkzaam in het laboratorium van de NV Bataafsche Petroleum Maatschappij in Amsterdam. Na in juli 1940 op wachtgeld te zijn gesteld, hield hij zich zelfstandig, in een door hem opgezet eigen laboratorium, bezig met de fabricatie van zoetmiddelen en geneesmiddelen en met de import van en handel in chemicaliën.

Vanaf 1941 verleende hij individueel hulp aan joodse landgenoten. Nadat hij langere tijd vergeefs contact had gezocht met illegale groepen teneinde zich daarbij te kunnen aansluiten – men was huiverig, onder meer omdat hij inzake een ‘zoetstofaffaire’ diverse malen in moeilijkheden was gekomen met de Prijsbeheersing, was gearresteerd en een zeer hoge boete had gekregen – kwam hij in september 1944 in contact met het V-Leger, een in Velsen actieve verzetsorganisatie. Voor deze inmiddels in de Binnenlandse Strijdkrachten opgenomen groep verzamelde hij enige militaire inlichtingen.

Op de avond van 23 februari 1945 werd Smitt in Santpoort in zijn woning aan de Wijnoldy Daniëlslaan gearresteerd door de Duitsgezinde Nederlandse politiemedewerkers en via het Hoofdbureau van politie op 2 maart overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Hans Smitt ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Stam, Jan Florentius

Posted by

Jan Stam groeide op als boerenzoon op de boerderij van zijn ouders vlakbij Wadway – gemeente Spanbroek. Op 24 februari 1945 was hij aanwezig in het huis van Cor Loos voor een gezellige kaartavond. Met de illegaliteit had hij niets van doen, maar hij was wel op de hoogte van de gang van zaken. Toen men de woning binnenviel werden alle mannen meegenomen voor verhoor. Hem werd nog wel toegestaan thuis een warme jas op te halen en zijn pantoffels te verruilen voor schoenen. Tegen zijn moeder zei hij: ‘Moeder maak je geen zorgen, ik ben zo weer thuis.’ Dit waren de laatste woorden die zij uit zijn mond hoorde. Op 8 maart 1945 werd hij gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk in Amsterdam.

Stokhof, Petrus Antonius

Posted by

Piet Stokhof (‘Piet Slof’) was onderofficier bij het Korps Mariniers. Nadat hij op 3 mei 1940 uit Nederlands-Indië was teruggekeerd, werd hij vier dagen later naar Rotterdam gestuurd. Hier werd hij op 11 mei – één dag na het begin van de oorlog – tijdens gevechten door een long geschoten. Na een jaar te zijn verpleegd in herstellingsoord ‘Kareol’ in Bloemendaal, kreeg hij een aanstelling als brugwachter in Groningen.

Toen hij zich in mei 1943 moest melden voor terugkeer in Duitse krijgsgevangenschap, dook hij onder in Wervershoof. Eerst bij plaatselijk leider van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) Johannes Langedijk, daarna bij diens buurman Johannes Lodder. Via hen ging ook Stokhof zich bezighouden met LO-activiteiten. Naast het verrichten van koeriersdiensten en het rondbrengen van bonkaarten, was hij behulpzaam bij het in orde brengen van valse persoonsbewijzen en het verspreiden van de illegale bladen De Wacht en De Nieuwspomp.

In 1944 organiseerde hij de Ordedienst in Wervershoof en omgeving. Vanaf september behoorde hij tot de staf in Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte-onderdistrict Enkhuizen/Medemblik en was hij toegevoegd officier/districtsinstructeur in district III Hoorn.

Op 26 januari 1945 werd hij onder hevig verzet in Wervershoof gearresteerd door de Grüne Polizei. Via Medemblik en Alkmaar werd overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Piet Stokhof ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Stokmans, Johann Arnold Christoph

Posted by

De in april 1939 als Landstorm-sergeant gemobiliseerde Johann Stokmans was kort na de capitulatie in mei 1940 betrokken bij het leggen van verzetscontacten in een van de groepen die later de Ordedienst zouden vormen. Korte tijd later werd hij ingeschakeld bij het organiseren van een inlichtingendienst in Noord-Holland.

In opdracht van de leiding van zijn groep ging hij over naar de Opbouwdienst en later naar de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD). Hier was het zijn taak gegevens over officieren te verzamelen en door ‘cellenbouw’ de dienst te desorganiseren. Ook was hij betrokken bij het vernielen van automaterieel in de stafgarage te Doorn.

In september 1944 – toen hij opdracht kreeg met twee auto’s, materieel, wapens en 25 NAD-manschappen naar een vliegveld in Duitsland te vertrekken – deserteerde hij en dook hij met een deel van de NAD’ers onder bij Aloijsius Christiaan Naarstig in Amsterdam. Eind 1944 werd Stokmans commandant Binnnenlandse Strijdkrachten (BS) van de verdedigingsgroep-Noord in Amsterdam.

Op 18 februari 1945 werd hij – twee dagen nadat mede-onderduiker en BS-officier Johannes van Welij op een missie in Hoorn was aangehouden – met Naarstig in diens woning aan de Amstel door de Sicherheitspolizei gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Johann Stokmans ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Temme, Hendrik Elbert

Posted by

Henk Temme (‘Groen’) was in 1935–1937 in dienst van De Arbeiderpers als fotoredacteur. Hierna werkte hij als freelance (foto)journalist voor verschillende buitenlandse tijdschriften. Na de bezetting stopte Temme om principiële redenen zijn werk en begon in Amsterdam een kunstnijverheidszaak, waarin hij tweedehands meubels en ‘gecraqueleerde flesschen’ verkocht.

Vanaf eind 1940 was hij actief in het Comité voor Vrij Nederland. Begin mei 1941 was hij samen met verzetsman Ed. de Nève betrokken bij de ontsnapping per G1-jager van Fokker-bedrijfsingenieur P.J.C. Vos. Na de arrestatie van De Nève dook Temme enige tijd onder.

Door het vervalsen van identiteitspapieren verleende Temme in 1942 hulp aan joodse kennissen. Nadat een van hen was gearresteerd met een door Temme vervalst Persoonsbewijs, deed de Sicherheitspolizei in februari 1943 een inval in zijn woning aan de Okeghemstraat. Temme was niet thuis en dook onder tot Dolle Dinsdag. Zijn zwangere echtgenote werd gearresteerd en na drie weken vrijgelaten.

Als medewerker van het recherchebureau van de Knokploeg-Amsterdam hield Temme zich vanaf september 1944 bezig met het volgen en observeren van personen van wie vermoed werd dat zij voor de Sicherheitspolizei werkten. Op 26 februari 1945 werd hij tijdens het schaduwen van F.C. Viebahn, Kriminalsekretär bij de Amsterdamse SicherheitspolizeiAussendienststelle  aangehouden en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Henk Temme ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Terwiel, Hendrik

Posted by

Hendrik Terwiel zat gevangen in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. In de vroege morgen van donderdag 8 maart 1945 werd hij samen met 52 andere gevangenen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Hendrik Terwiel is herbegraven op de Rooms-Katholieke begraafplaats Buitenveldert, resp. de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

Velden, Willem Bastiaan van der

Posted by

Bas van der Velden was een zeer begaafd leerling. Na zijn medicijnstudie voorspoedig te hebben doorlopen deed hij in 1943 op 26-jarige leeftijd artsexamen. Zijn plan was om direct hierna promotieonderzoek te gaan verrichten. De invoering van de verplichte loyaliteitsverklaring – die hij weigerde te tekenen – verstoorde de plannen van Van der Velden. In plaats van onderzoeker werd hij in 1944 inwonend geneesheer-assistent in de vrouwenkliniek van het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam.

Van der Velden bezocht de bijeenkomsten van het Medisch Contact (artsenverzet). Hij stelde zijn kamer in het Wilhelmina Gasthuis aan een studievriend ter beschikking als onderduikadres en verleende hulp aan joodse onderduikers door hen geneeskundig te behandelen en medicijnen te verstrekken.

Op 1 maart 1945 werd Van der Velden gearresteerd bij een huisbezoek aan de Weteringschans. De Sicherheitspolizei had eerder die dag een inval gedaan op de bovenverdieping, waar verzetsmannen Hans Bais en Theodoor van Gogh woonachtig waren. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Toen Van der Velden met vitamines voor de kinderen van het op de parterre wonende echtpaar Messer-Heijbroek binnenkwam, werd ook hij aangehouden door de Sicherheitspolizei. Hij had waarschijnlijk een illegaal verkregen ‘IJssellinie-werkvergunning’ in zijn bezit, welke hij niet behoorde te hebben.

Van der Velden werd diezelfde dag nog afgevoerd naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Een week later, op 8 maart 1945 werd hij gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk. Van der Velden werd herbegraven op de Gemeentelijke begraafplaats in zijn geboortedorp Alblasserdam.

 

Vries, Cornelis Johannes de

Posted by

Cornelis de Vries was sinds 1928 als kantoorbediende/boekhouder werkzaam bij diverse firma’s in zijn woonplaats Amsterdam. Op 17 oktober 1940 –  vijf weken nadat hij wegens moeilijkheden was ontslagen bij een papierwarenfabriek en een week na zijn huwelijk – vertrok hij vrijwillig naar Duitsland. Hier werd hij als kantoorbediende/afdelingstolk tewerkgesteld bij de AGO Flugzeugwerke in Oschersleben. In dezelfde periode sloot hij zich – na van 1931 tot 1933 lid te zijn geweest – opnieuw aan bij de NSB.

Eind juni 1941 werd De Vries medisch afgekeurd. Na korte tijd en met weinig succes privé Duitse lessen te hebben gegeven en vervolgens te zijn herkeurd ontving hij  van november 1941 tot maart 1942 steun van de Gemeentelijke Dienst voor Sociale Zaken in Amsterdam. Hierna was hij bijna twee jaar werkzaam bij AEG in Berlijn.

Eind februari 1944 besloot De Vries na een tweede verlofperiode van twaalf dagen in Nederland, niet terug te keren. Hij dook onder bij een neef en nicht in Santpoort en ging als boekhouder werken bij Johannes van der Hijden, die als aannemer in het duingebied bij IJmuiden (camouflage)werken uitvoerde voor de Duitse Wehrmacht.

Op 13 februari 1945 werd De Vries als boekhouder van Van der Hijden gearresteerd op verdenking van het plegen van administratieve malversaties ten nadele van de Wehrmacht. Hij werd overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Cornelis de Vries ligt begraven op de Eerbegraafplaats Bloemendaal.

Weerdenburg, Jacobus Ludovicus van

Posted by

Jaap van Weerdenburg werkte vanaf 1940 als stoffenkamer-employé bij W.E. Goyarts Confectie-Industrie in Amsterdam. Toen hij in juni 1943 in het kader van de jaarklassenactie een oproep ontving, slaagde hij erin via familie van zijn patroon een baan in Berlijn te krijgen in de civiele kledingindustrie.

Nadat hij in oktober gedwongen was als kantoorbediende/tolk in een Rüstungsbetrieb (wapenfabriek) te gaan werken, ging hij in december 1943 met ziekteverlof naar huis. Toen het in november 1944 niet langer lukte zijn “ziekte” te rekken, dook hij samen met zijn broer onder: eerst bij de koster van de Rooms Katholieke kerk in Wognum, daarna op een boerderij in Spanbroek.

In december 1944 werd Weerdenburg lid van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Hij werkte als administrateur en instrueerde mede-BS’ers hoe de op het afwerpterrein ‘Mandrill’ gedropte wapens te hanteren. Als gevolg van verraad werden hij, zijn broer en onder meer Nicolaas Appel, Antonius Bosse en Johannes Hoek op 26 februari 1945 door Landwachters gearresteerd. Via Hoorn werden zij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.

Op 8 maart 1945 werden zij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd. Weerdenburgs broer – geen BS’er – werd op 13 maart in Emmerich tewerkgesteld bij de Duitse Bouwonderneming Organisation Todt, hij keerde na de bevrijding terug.

Jacobus Weerdenburg ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Welij, Johannes Christiaan Lodewijk Karel van

Posted by

Jan van Welij trad in augustus 1938 als (reserve) eerste-luitenant in blijvende militaire dienst in de Doelenkazerne in Leiden. Tijdens de meidagen in 1940 nam hij deel aan gevechtshandelingen bij Valkenburg (ZH), Sassenheim en Delft. Na de capitulatie ging hij over naar de Opbouwdienst en in maart 1941 werd hij onderhopman bij de afdeling Werken van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD).

Binnen de NAD behoorde Welij tot de verzetsgroep rond Johann Stokmans. Op demonstratieve wijze weigerde Van Welij de Germaanse groet aan zijn commandant. Het gebaar van de Heil Hitler-groet, maar zonder deze woorden was in oktober 1943 voor het NAD-kader verplicht gesteld.

Na in september 1944 te zijn gedeserteerd, dook hij onder in Amsterdam bij o.a. Aloijsius Naarstig. Welij trad toe als bewapeningsofficier tot de Ordedienst en later de Binnenlandse strijdkrachten. Op 16 februari 1945 liep hij tijdens een opdracht in Hoorn in een woning in handen van de Landwacht, die hem arresteerde. Via Alkmaar werd Welij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 8 maart 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jan van Welij ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.