Monument Rozenoord

Piet Hartog kwam in 1943 – ondergedoken omdat hij weigerde in krijgsgevangenschap terug te keren – via zijn verloofde in contact met het verzetsgezin Ten Boom in de Haarlemse Barteljorisstraat. Eerst als hun koerier en later als medewerker verleende hij voor de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduiker hulp aan tientallen – voornamelijk joodse – landgenoten. Hij verrichtte koeriersdiensten, bracht onderduikers naar adressen en verzorgde hen met bonkaarten en voedsel.

In 1943 raakte Hartog betrokken bij activiteiten van de verzetsgroep rond H. Slurink, en in september 1944 bij die van de inlichtingen- en koeriersdienst Rolls Royce. Als secretaris en hoofdkoerier ontving hij dagelijks berichten uit een groot deel van het land en bouwde hij de groep in Haarlem verder uit. Op 30 november 1944 nam Hartog deel aan de overval op een ziekenhuis in Haarlem, waarbij tientallen Rotterdammers werden bevrijd die eerder door de bezetter waren opgepakt.

Op eerste kerstdag 1944 bevond Hartog zich – samen met Thomas Treffers – in de woning van Henri Cox voor een overleg toen de Sicherheitspolizei binnenviel. Cox wist te ontsnappen, maar o.a. Hartog en Treffers werden met geweld gearresteerd. Het plan van de Haarlemse politieknokploeg om de gearresteerden te bevrijden kwam te laat. Twee dagen na hun arrestatie werden Hartog en Treffers van het Haarlemse Huis van Bewaring overgebracht naar Amsterdam.

Vanuit Amsterdam wist Hartog het thuisfront te informeren dat de Sicherheitspolizei veel verzetsadressen had gevonden in het huis van Cox, maar dat hij niets had losgelaten tijdens de verhoren. Ook moest ervoor gezorgd worden dat ‘de kluis uit huis komt daar de Duitsers de sleutels hebben.’ Op 30 januari 1945 werd Hartog gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk.

Piet Hartog ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

De doctoraalstudent biologie Jan Kloos weigerde in maart 1943 de loyaliteitsverklaring te tekenen. Als assistent-ornitholoog bij de Plantenziektenkundige Dienst in Wageningen raakte hij betrokken bij illegaal werk. Tijdens de geallieerde luchtlandingen rond Arnhem en Nijmegen in september 1944 bevond Kloos zich in Dordrecht waar hij opgenomen was in de plaatselijke Ordedienst. Hij fietste direct naar Wageningen om zich te melden, maar keerde terug naar Dordrecht toen de Wageningse bevolking op 1 oktober werd geëvacueerd.

In Dordrecht werd hij lid van de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte en begon hij gegevens over geschutsopstellingen, troepen- en treinbewegingen te verzamelen voor de Inlichtingendienst van de Binnenlandse Strijdkrachten en de spionagegroep-Albrecht. Ook verspreidde hij illegale lectuur.

Een week na de aanhouding van Leendert Reidsma – in wiens zakboekje Kloos en zijn vrouw stonden genoteerd – werden Kloos en en zijn vrouw Diet Kloos-Barendregt in de nacht van 8 op 9 december 1944 in Dordrecht gearresteerd. Ze waren slechts zestien dagen eerder getrouwd. Na in Utrecht bij verhoren zwaar te zijn mishandeld werd Kloos in januari van het Huis van Bewaring Wolvenplein overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.

Op 30 januari 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd. Zijn echtgenote was vijf dagen eerder in Utrecht vrijgelaten.

Jan Kloos ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Jantjen van Nijendaal zat nog op school toen hij zich begin 1944 bij een verzetsman in Wijk bij Duurstede meldde voor het verrichten van illegale activiteiten op radiotechnisch gebied. Omdat dit soort werk niet voorhanden was, bleef hij tot de zomer praktisch werkloos. Hierna kreeg hij opdracht wapens van Veenendaal naar zijn woonplaats te vervoeren en werd hij betrokken bij het observeren van Duits militair verkeer. Op zeker moment zag Van Nijendaal kans het geweer van een Duitser te bemachtigen. Toen bleek dat dit door derden was gezien en de plaatselijke Duitse Ortskommandant hiervan in kennis was gesteld, werd het wapen door een oude stadsgenoot teruggebracht. De commandant verklaarde hierop af te zien van maatregelen.

Toen Van Nijendaal op 9 januari 1945 op de Markt in Wijk bij Duurstede veel belangstelling toonde voor daar geparkeerde Duitse voertuigen, werd hij door de Duitse commandant aangeroepen en gevraagd waarom hij zich niet had aangemeld voor het verrichten van werk voor de Duitsers. Nadat Van Nijendaal naar diens zin een brutaal en uitdagend antwoord had gegeven werd hij aangehouden. Tijdens het hierop volgend verhoor kwam de kwestie van het gestolen geweer weer naar boven. Van Nijendaal werd overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.

Op 30 januari 1945 werd Van Nijendaal bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd. Hij was achttien jaar.

Ter nagedachtenis van Van Nijendaal – en mede-inwoner, Cornelis Anthonius van Rijn – is in Wijk bij Duurstede op de Singel bij het park van Kasteel Duurstede een door beeldhouwer / oud verzetsman Hubert C.M. van Lith ontworpen monument geplaatst.

Jantjen van Nijendaal ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Leen Reidsma studeerde aan de Technische Hogeschool in Delft voor scheepsbouwkundig ingenieur. In het voorjaar van 1943 weigerde hij de loyaliteitsverklaring te tekenen en dook hij onder. Waarna hij in november 1943 tijdens een controle op persoonsbewijzen werd gearresteerd en ingesloten in het Oranjehotel in Scheveningen. Na twaalf dagen werd hij vrijgelaten en tewerkgesteld als calculator bij de afdeling scheepsbouw van Scheepswerf en Machinefabriek de Biesbosch in Dordrecht.

In de zomer van 1944 sloot Reidsma zich aan bij de illegale spionagegroep-Albrecht. De leden van de groep hielden zich bezig met militaire spionage-activiteiten voor Bureau Inlichtingen in Londen, en later ook voor het bevrijde zuiden. Als verkenner bracht Reidsma militaire stellingen in kaart. In september 1944 sloot hij zich aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten-Strijdend Gedeelte in Dordrecht. Vanaf medio oktober verspreidde hij ook het illegale blad De Vrije Pers. In dezelfde periode zamelde hij geld in voor stakende en ondergedoken spoorweglieden.

Als gevolg van verraad werd Reidsma op 30 november 1944 in Dordrecht gearresteerd en overgebracht naar Utrecht. Hier hij tijdens verhoren zwaar werd mishandeld. Later werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Op 30 januari 1945 werd Reidsma bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Leendert Reidsma ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

De tandtechniker Tom Treffers werkte vanaf eind 1943 in Haarlem voor de illegale inlichtingen- en koeriersdienst Rolls Royce (RR). Hij was de rechterhand van tandarts Henri Cox, hoofd van de RR in Haarlem. Treffers controleerde ingekomen spionagerapporten, bemande de illegale telefoons bij Cox, verrichtte koeriersdiensten en distribueerde gedropte wapens in Haarlem en Velsen. Ook nam Treffers op 30 november 1944 deel aan de overval op een ziekenhuis in Haarlem, waarbij tientallen Rotterdammers werden bevrijd die eerder door de bezetter waren opgepakt.

Op 25 december viel de Sicherheitspolizei tijdens een bespreking van de RR bij Cox thuis binnen – de woning waar Treffers sinds eind november was ondergedoken. Treffers werd samen met Pieter Hartog, Cox’ echtgenote en de koerierster J.C. Thiel gearresteerd. Cox wist tijdens de aanval – mede dankzij een afleidingsmanoeuvre van Treffers – te ontsnappen. Na de oorlog omschreef Cox Treffers als onvermoeibaar: ‘Nooit was hem, welke opdracht hem ook werd gedaan, iets te veel.’ Treffers werd voor de jaarwisseling via het Huis van Bewaring in Haarlem overgebracht naar Amsterdam. Op 30 januari 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Thomas Treffers ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.