7 februari 1945

Posted by

Op 7 februari zijn vijf Amsterdammers bij Rozenoord gefusilleerd. De fusillade was een represaille op de aanslag van het verzet op NSB’er J. Feitsma.

Verzet
Op vrijdag 2 februari werd de 61-jarige NSB’er mr. dr. J. Feitsma, procureur-generaal bij het Amsterdamse Gerechtshof, door het verzet doodgeschoten. De aanslag werd gepleegd door een illegaal werker op een transportfiets, op de hoek van de Jacob Obrechtstraat en Johannes Verhulststraat in Amsterdam.

Kort na de aanslag kreeg de Sicherheitspolizei de opdracht om vijf prominente anti-Duitse personen personen uit de kringen van justitie, vrijmetselarij en communisten te fusilleren. De fusillering was het bevel van Reichsführer-SS Heinrich Himmler. Tijdens een bezoek aan Nederland had hij persoonlijk kennisgemaakt met Feitsma.

Fusillade Rozenoord
Op 7 februari werden de twee hooggeplaatste leden van de rechterlijke macht Willem Jan Hendrik Dons en Herman Julius Hülsmann thuis opgehaald en direct afgevoerd naar fusilladeplaats Rozenoord. Ook Jacob Smuling, vooraanstaand lid van de verboden vrijmetselarij, werd die dag opgehaald en afgevoerd. Alledrie hadden zij een openlijk anti-Duitse houding of verrichte werkzaamheden voor het verzet.

Jacques Bak en Cesar Willem Ittmann waren in januari door de Sicherheitspolizei gearresteerd. Van Bak werd aangenomen dat hij een leidend figuur was binnen de Raad van Verzet. Ittmann was chirurg en verleende belangeloos medische hulp aan verzetsmensen en (joodse) onderduikers. Zij zaten gevangen in het Huis van Bewaring aan de Weteringsschans. Vanwege hun hoge status werden zij geselecteerd om gefusilleerd te worden als represaille op de aanslag op Feitsma.

Op 7 februari 1945 werden de vijf mannen gefusilleerd bij Rozenoord aan de Amsteldijk.

 

Bak, Jacques

Posted by

Jacques Bak werkte als kantoorbediende bij de NV Deutsche Möbel Werkstätte in Amsterdam. In zijn vrije tijd was hij actief als loods bij de zeeverkenners / padvinderij.

In het najaar van 1944 werd Bak in Amsterdam lid van de Raad van Verzet  / Binnenlandse Strijdkrachtengroep Bataljon Three Castles. Met het oog op de aanstaande bevrijding was de groep speciaal gericht op het bezetten en beschermen van drie belangrijke gebouwen in het centrum van de hoofdstad: het Koninklijk Paleis op de Dam, het Hoofdpost- en telegraafkantoor en het zogenoemde Geldkantoor – ‘bureau van de ontvanger der directe belastingen’. De leden van de groep hielden zich in deze periode hoofdzakelijk bezig met schietoefeningen. Daarnaast verrichtte Bak koeriersdiensten ten behoeve van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Als gevolg van verraad door een oud-groepslid – die meende dat Bak een belangrijke en leidende positie had in de Raad van Verzet – werd hij in de ochtend van 9 januari 1945 op zijn kantoor in de Planciusstraat in Amsterdam gearresteerd door de Sicherheitspolizei. Bak werd vervolgens overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 7 februari 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jacques Bak ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Dons, Willem Jan Hendrik

Posted by

Mr. Willem Jan Hendrik Dons was vice-president van de Arrondissementsrechtbank in Amsterdam. Vanaf het begin van de bezetting maakte hij kenbaar een fel tegenstander te zijn van het nationaal-socialisme. Op ondubbelzinnige en consequente wijze toonde hij zijn anti-Duitse houding. Nadat de bezetter naar zijn mening anti-grondwettelijke bepalingen had afgekondigd, probeerde hij tevergeefs collega’s in andere rechtbanken te mobiliseren om tot een protest te komen. Zijn mening kwam in verschillende gerechtelijke uitspraken tot uiting, hetgeen hem vijandschap bezorgde onder een deel van zijn collega’s en de advocatuur.

Dons verleende meerdere malen hulp wanneer er contact gelegd moest worden met bewakers van het Huis van Bewaring, om zo correspondentie met gevangenen te verzorgen of een belangrijk verzetsman te bevrijden. In zijn woning in Amsterdam vonden regelmatig bijeenkomsten plaats van jonge verzetsmensen. Dons verstrekte hun geld en gaf waardevolle inlichtingen door aan personen die betrokken waren bij de illegale pers.

Bekend door zijn standvastige anti-Duitse houding werd Dons in de ochtend van 7 februari 1945 in zijn woning door de Sicherheitspolizei gearresteerd. Een uur later werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Willem Jan Hendrik Dons ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Ittmann, Cesar Willem

Posted by

Cees Ittmann was als chirurg-assistent werkzaam in het Binnengasthuis in Amsterdam. Hij verrichtte sinds 1943 illegaal werk voor het studentenverzet en was medewerker van de Persoonsbewijzencentrale. Later werd hij lid van Knokploeg-Amsterdam en in september 1944 trad hij toe tot de Binnenlandse Strijdkrachten.

Als arts verleende Ittmann belangeloos medische hulp en verzorging aan zieke en gewonde verzetsmensen en – joodse – onderduikers. Hij verwees jongemannen die niet verplicht tewerkgesteld wilden worden naar een “goede” huisarts die hen kon afkeuren. Ook hielp hij hen aan pillen die hen niet konden schaden, maar wel arbeidsongeschikt maakten. In januari 1945 was Ittmann met enkele collega’s betrokken bij de bevrijdingsactie van de joodse Lena Wolff, die met een schotwond bewaakt werd op zijn afdeling in het Binnengasthuis.

Op 19 januari 1945 vond een inval in het ziekenhuis plaats nadat een chauffeur en lid van de Knokploeg aan de Sicherheitspolizei had verraden dat Ittmann op een zolderkamer in het Binnengasthuis leden van de Knokploeg-Frans illegaal had ondergebracht en verzorgde. Van de drie te arresteren werknemers was op dat moment alleen Ittmann aanwezig. Na zijn arrestatie werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 7 februari 1945 werd hij bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

In 1992 is het pad dat van de Amsteldijk naar de oude gedenkplaats leidt naar Cesar Willem Ittmann vernoemd.

Cesar Ittmann ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Smuling, Jacob

Posted by

Jacob Smuling was firmant van de transportmaatschappij Fa. Wed. R.B. Smuling en lid van vele besturen en commissies in Amsterdam. In 1922 werd hij aangenomen in de vrijmetselaarsloge La Bien Aimée waar hij later bevorderd werd tot Gezel en verheven tot Meester. Gedurende zeven jaar was hij secretaris van de Loge.

De Vrijmetselarij werd door de bezetter beschouwd als een ‘sinistere internationale samenzwering’.

Smuling werd beschouwd als een vooraanstaand lid. Op 7 oktober 1940 werd hij gearresteerd en verhoord. Ruim een jaar later, op 7 januari 1941 werd hij vrijgelaten uit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans.

Spoedig na zijn invrijheidstelling sloot Smuling zich aan bij de organisatie de Zeemanspot. Door het inzamelen en uitbetalen van gelden verleende hij financiële steun aan bijvoorbeeld vrouwen en gezinnen van zeevarenden, joodse landgenoten en – ten tijde van de spoorwegstaking – ondergedoken spoorwegmensen. In zijn bedrijf aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam, verleende Smuling kantoorruimte en telefoongebruik aan een inlichtingenbureau van de Binnenlandse Strijdkrachten. Ook hield hij er joodse goederen in bewaring.

In de ochtend van 7 februari 1945 werd Smuling in zijn woning door de Sicherheitspolizei gearresteerd en diezelfde morgen bij Rozenoord aan de Amsteldijk gefusilleerd.

Jacob Smuling ligt begraven op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.